Zabytki

O bogatej historii Gminy Lubenia mówią zachowane liczne zabytki. Jednym z charakterystycznych punktów jest stare kościelisko. W tym miejscu stał do 1929 roku drewniany, modrzewiowy kościół barokowy p.w. św. Urszuli oddany do użytku wiernych w 1739 roku (obecnie w Straszydlu), a konsekrowany w 1745 roku przez biskupa przemyskiego Wacława Sierakowskiego. Pierwotnie stały tutaj co najmniej dwie budowle sakralne, zniszczone przez najazdy obcych wojsk.  Na "starym Kościelisku" obok kościoła powstała w 1867 roku pierwsza w Lubeni szkoła ludowa założona przez ówczesnego proboszcza ks. Ignacego Zielińskiego. Współcześnie "stare Kościelisko" stanowi swoiste miejsce kultu religijnego mieszkańców Lubeni i to nie tylko ze względu na stojącą tu monumentalną figurę Chrystusa (ufundowaną przez Tomasza Dudka), ale także ze względu na złożone tu prochy dawnych mieszkańców Lubeni, gdyż przy kościele położony był stary cmentarz, na którym grzebano ludzi do połowy XIX wieku.

Na skraju wsi Siedliska, w przysiółku Broniakówka ukształtowały się w okresie miocenu (23-12 mln lat temu) rozległe pokłady skał gipsowych. W niektórych miejscach sięgają one nawet kilkudziesięciu metrów głębokości. W XVII wieku właściciele tych terenów, magnacki ród Branickich rozpoczął eksploatację złóż w celach budowlanych. Gips z Siedlisk został użyty m.in. do budowy rodowej siedziby Branickich w Białymstoku oraz w Tyczynie. Kopalnia gipsu (zwana przez miejscowa ludność "gipsiarnią") czynna była (z przerwami) aż do połowy lat 50-tych, kiedy to ostatecznie zaprzestano eksploatacji złóż gipsowych

Na terenie Lubeni istniał Trakt Madziarski - jeden z najstarszych szlaków komunikacyjnych Podkarpacia, który już w czasach rzymskich (II-IV w.n.e.) przemierzały karawany kupieckie w kierunku nad Bałtyk. Od średniowiecza aż do końca XIX wieku biegła tędy znana droga, łącząca Węgry z Polską (stąd nazwa "madziarska"). Na terenie gminy Lubenia wiodła od Straszydla przez Sołonkę oraz przysiółki lubeńskie Obręczną i Maternówkę do Babicy, a potem wzdłuż Wisłoka do Rzeszowa i dalej na Sandomierz. Przechodziły tym traktem hufce rycerskie królów Ludwika Węgierskiego i Władysława Jagiełły (XIV-XV w.), a także liczne zagony tatarskie (XIV-XVII w.) oraz wojska Siedmiogrodzkie Rakoczego (XVII w.) i oddziały wojsk szwedzkich w latach 1655-1656. W I wojnie światowej przemieszczały się tędy wojska austriackie i rosyjskie biorące udział w walkach o twierdzę Przemyśl i w bitwie pod Gorlicami. W ostatnich 200 latach wędrowały tym szlakiem pielgrzymki do sanktuariów w Kalwarii Pacławskiej, Starej Wsi k/Brzozowa oraz Borku Starym. Współcześnie trakt "madziarski" utracił swoje znaczenie komunikacyjne ze względu na niekorzystny teren (pagórki i strome wzniesienia), a zyskał turystycznie, stając się atrakcyjną trasa rowerową i widokową.

Na terenie gminy znajduje się także kaplica bł. ks. Józefa Kowalskiego w kościele parafialnym w Siedliskach, a także kapliczka Biedów w Straszydlu. Jednym z zabytków gminy jest także Grodzisko Okop. Wczesnośredniowieczny gród obronny wraz z niewielką osadą istniał w okresie od XI-XIII wieku. Do dziś zachowały się w bardzo dobrym stanie ziemne wały obronne (od 2-4 metrów wysokości) wraz z fosą. Gród obronny w Lubeni położony był na granicy tzw. Rusi Czerwonej i państwa polskiego. Pierwotnie nosił nazwę Horodna i swoje znaczenie utracił ostatecznie w XIV wieku, po przyłączeniu tych terenów do Polski przez króla Kazimierza Wielkiego w 1345 roku. Obronny charakter grodziska wykorzystany został przez chłopów lubeńskich, podczas najazdu szwedzkiego w 1656 roku. Schronili się tutaj wraz z dobytkiem i stoczyli zwycięską potyczkę z oddziałem wroga. Stąd wywodzi się obecna nazwa przysiółka "Okop szwedzki". Grodzisko "Okop" należy do najcenniejszych historycznie zabytków wsi Lubenia.