lgd

e-mail:
www: lgd-turystyka.boguchwala.pl
Data wydruku: 2024-12-29 20:05:17

Kaskada solankowa

Źródło słonej wody w Sołonce to pozostałość okresu mioceńskiego, kiedy to tereny Podkarpacia pokryte były ciepłym morzem (ok. 23 mln - 5 mln lat temu). Są częścią tzw. solanek podkarpackich występujących wzdłuż Pogórza Karpackiego w pasie solanek sanocko-przemyskich w zachodniej części żup ruskich. Były eksploatowane na pewno w XVI i XVII wieku, gdy warzono tu na dużą skalę sól. W tym czasie powstała znajdująca się w tym miejscu studnia solankowa. Pochodzi z 1596 roku (badania dendrochronologiczne AGH Kraków) o głębokości 26 metrów, ocembrowana drewnem sosnowym techniką na tzw. zrąb. Przetrwały też w bardzo dobrym stanie urządzenia wydobywcze wraz z walcem wciągającym i licznymi fragmentami drewnianej obudowy studni. Można je obejrzeć w Muzeum Regionalnym w Sołonce. Są to jedyne tego typu obiekty zachowane na Podkarpaciu.

Na przełomie XVI i XVII wieku Sołonka znajdowała się w rękach Ligęzów z Rzeszowa. Sól warzoną w Sołonce sprzedawano wówczas na rynku w Rzeszowie, gdzie Ligęzowie utworzyli w tym celu stoły solne. Nie wiadomo, kiedy i dlaczego, zaniechano eksploatacji źródeł na skalę przemysłową. Studnia juz w XVII wieku została zasypana, a z czasem zapomniana i niemal całkowicie zarośnięta i pokryta grubą warstwą ziemi i kamienia. Od połowy XVII wieku, aż do końca II wojny światowej solanka była czerpana z naturalnego zagłębienia terenu i wykorzystywana tylko przez miejscową ludność na własne potrzeby.

W 1999 r. na podstawie wskazania mieszkanki Sołonki i właścicielki tej działki Zofii Babiarz odnaleziono źródełko ponownie. Dwa lata później tj. w 2001 r. po uzyskaniu praw własnościowych do działki przez Gminę Lubenia odkopano i oczyszczono cembrowinę na głębokość 26 m oraz wykonano prace porządkowe wokół niej. W trakcie prac zauważono, że solanka nie wypływa z dna studni, ale ze ściany bocznej i spływa w dół napełniając cembrowinę. Dalsze pogłębianie nie miało uzasadnienia gdyż dno studni było wyłożone deskami, co sugerowało że cembrowina spełniała funkcję zbiornika na solankę.

W latach 2009-2010 powstała w tym miejscu kaskada solna o charakterze zdrojowym, gdyż występujący w solankach jod ma właściwości zdrowotne. Budowę kaskady sfinansowano  ze środków Gminy Lubenia oraz Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Obecnie solanka bogata w jod stała się jedną z atrakcji turystycznych i rekreacyjnych regionu.