Zespół pałacowo-parkowy w Boguchwale

W Boguchwale znajduje się największa atrakcja turystyczna gminy - zespół pałacowo-parkowy. Barokowy pałac wybudowany w latach 1725-1729 przez księcia Teodora Lubomirskiego od południa i wschodu otacza park, a od północy przylega do niego zabytkowy kościół św. Stanisława Biskupa. Niedaleko od kościoła znajduje się budynek plebani z 1729 r., przebudowany w końcu XIX w. W otoczeniu pałacu znajdują się inne zabytkowe obiekty z nim związane - murowany spichlerz z połowy XIX w., w którym obecnie mieści się Gminna Biblioteka Publiczna, brama wjazdowa, kamienna figura św. Jana Nepomucena, a także skwer z Pomnikiem Grunwaldu. Całość zamyka teren byłego gospodarstwa rolnego, który po rewitalizacji w latach 2014-2015 został zmieniony w Rynek Miejski, gdzie w centralnym miejscu znajduje się zabytkowy Spichlerz.

Pomnik Grunwaldu

500 lat po zwycięskiej bitwie z zakonem krzyżackim, w Boguchwale powstał Komitet Budowy Pomnika, na którego czele stanął jego fundator i autor – Klaudiusz Angerman z Boguchwały. Pierwotnie pomnik wzniesiony był z cegły i otynkowany. Elementem wieńczącym obelisk była figura Matki Boskiej, a na cokole umieszczono napis: Grunwald 1410 – 1910. W 1928 r. sołectwo Boguchwały ufundowało dwie tablice, pierwsza z nich upamiętniała 10 rocznicę odzyskania niepodległości, a druga była hołdem złożonym bohaterom powstań narodowych w 1831 i1863 roku, oraz żołnierzom Legionów Polskich. Żadna z tych tablic nie zachowała się do obecnych czasów. 19 sierpnia 1940 r. pomnik został całkowicie zniszczony przez hitlerowców. Pięć lat po tym wydarzeniu 13 sierpnia 1945 r. podjęta została decyzja o jego odbudowie. Nowy cokół zwieńczyła ceramiczna rzeźba orła. Uroczystego odsłonięcia nowego pomnika dokonał w dniu 15 lipca 1946 r. ks. Józef Przybyła ówczesny proboszcz parafii. Obecnie na cokole pomnika umieszczone są cztery tablice pamiątkowe nawiązujące treścią do najnowszych wydarzeń. W 2010 r. w 600-lecie bitwy pod Grunwaldem pomnik został ponownie odnowiony. Porcelanową rzeźbę orła zastąpiono nową, wykonaną z brązu. Przebudowano też gruntownie otoczenie pomnika.

Zabytkowy Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika

Kościół św. Stanisława Biskupa stanął w miejscu poprzedniej, drewnianej świątyni. Budowa trwała nieco ponad 2 lata (1725-1727). Nie udało się precyzyjnie ustalić wykonawców świątyni. Wiele wskazuje na to, iż mogli to być murarze, cieśle z pobliskiego Głogowa, miasteczka należącego do Lubomirskich. Jeśli chodzi o prace wykończeniowe wewnątrz świątyni to wykonali je rzemieślnicy z Kolbuszowej. Kościół jest ozdobiony malowidłami figuralnymi i ornamentalnymi, znajdują się w nim także liczne rzeźby. Plebania zaś w zamierzeniu Lubomirskiego była uzupełnieniem architektonicznej kompozycji zespołu pałacowego. Kościół murowany poświęcony został przez bpa Andrzeja Pruskiego, sufragana przemyskiego, 31 sierpnia 1729 r. Nadano mu wezwanie św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Obecnie w kościele prowadzone są prace konserwatorskie.

Za czasów rodziny Straszewskich została zbudowana w 1867 roku przez Henryka Straszewskiego kaplica na cmentarzu, (powstanie cmentarza rokuje się na przełomie XVIII i XIX wieku, gdyż brak jest dokładnych materiałów źródłowych na ten temat). Kaplicę wybudowano z cegły, z dobudowanym na zewnątrz wejściem do krypty. Ściany zdobią malowidła, w których dominuje motyw Maryi i Chrystusa. Znajduje się tam drewniany ołtarz z obrazem Jezusa Chrystusa Zmartwychwstałego. Na ścianach są inskrypcje z czarnego granitu osób tam pochowanych.

Kościół pw. Wszystkich Świętych w Zabierzowie

Pierwotny kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych wzniesiono z drewna. W 1624 r. został on zdobyty i zdewastowany przez Tatarów, a ówczesny proboszcz ks. Michał Kruciński dostał się do niewoli, w której prawdopodobnie zmarł. W drugiej połowie XVII w. w Zabierzowie wzniesiono drugą drewnianą świątynię, a budowę obecnej rozpoczęto w 1719 r. Świątynia w stylu barokowym została wzniesiona przez księcia Jerzego Ignacego Lubomirskiego, właściciela dóbr rzeszowskich. Kościół ten konsekrował w 1732 r. sufragan przemyski bp Andrzej Pruski. Do kościoła przylega kaplica z 1873 r. wzniesiona przez Ludwika Jędrzejowicza (właściciela Nosówki) i jego żonę Helenę Dąbską. Oni też w 1895 r. otoczyli kościół ceglanym murem. Przed wybuchem I wojny światowej ówczesny proboszcz, ks. Marceli Sochański przedłużył nawę kościoła i dobudował do niej neobarokową wieżę oraz kaplicę Najświętszego Serca Pana Jezusa. W czasie II wojny światowej Niemcy urządzili na kościelnej wieży punkt obserwacyjny, skutkiem czego budowla została znacznie uszkodzona przez artylerię rosyjską.

Zespół dworski w Zgłobniu

Na zboczu doliny w Zgłobniu znajduje się zespół zabudowań podworskich i kościół. W skład zespołu wchodzą: dwór, dawny czworak, spichlerz oraz park. Najstarszą oraz najbardziej interesującą budowlą jest dawny spichlerz - pierwotnie dwór obronny, renesansowy zbudowany w drugiej połowie XVI wieku. Jest to nieduży prostokątny budynek murowany z kamienia i cegły, sklepiony z zachowaniem detali renesansowej architektury. Po przeciwnej stronie zespołu znajduje się "nowy" dwór zbudowany w I połowie XIX wieku, a obok dawny czworak z połowy XIX wieku. Całość otoczona jest resztkami parku krajobrazowego z XVII-XIX wieku.

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Zgłobniu

Początki wsi i parafii Zgłobień sięgają przełomu XIII i XIV wieku. Była własnością króla Władysława Łokietka, a administrował wsią Patasjusz Brandysz - rycerz maltański z zakonu Joanitów. Patasjusz wystawił w Zgłobniu pierwszy drewniany kościół pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła. W 1624 roku Tatarzy spalili drewniany kościół. W 1741 roku staraniem księcia Teodora Konstantego Lubomirskiego oraz dziedzica Józefa Straszewskiego, wybudowano jednonawowy, kryty gontami kościół z kamienia i cegły pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła. W latach 1909-1929, kościół został rozbudowany. Pierwotny kościół był w stylu romańskim, po przebudowie nabrał cech renesansowych. Dobudowano 2 nawy boczne, wieże z przedsionkami, zakrystię i przedłużono cały kościół. Wewnątrz na szczególną uwagę zasługuje olejny obraz Chrystusa Ukrzyżowanego, znajdujący się w górnej części nastawy ołtarzowej. Jego autorem jest nieznany włoski mistrz z XVI wieku.